Lễ tạ ơn của người Gia Rai

Lễ tạ ơn hay còn được gọi là Lễ cầu sức khỏe là một trong những lễ cúng đặc sắc nhất, mang đậm bản sắc riêng của người Gia Rai (Gia Lai).

Lễ tạ ơn là lễ cúng có từ lâu đời của đồng bào Gia Rai. Lễ được tổ chức để tạ ơn Giàng, trời đất đã cho họ một mùa màng bội thu, hay tạ ơn công lao của cha mẹ đã sinh thành nuôi dưỡng, hoặc những người có ân nghĩa với gia đình. Lễ tạ ơn cũng được tổ chức để cầu sức khỏe, may mắn cho một hoặc những người thân trong gia đình, buôn làng tránh khỏi bệnh tật, tai ương…

Vào ngày lễ, bà con không ai lên rẫy, họ ở nhà chuẩn bị đồ lễ và chờ thầy cúng đến nhà để làm lễ cúng tạ ơn, cúng sức khỏe. Gia đình tổ chức lễ sẽ làm thịt một con gà để cúng Yàng, thần Lửa Pơtao; một con heo để cúng cho người được tạ ơn, được cầu sức khỏe, một con bò để mời họ hàng cùng đến ăn uống, sau đó chia thịt cho mỗi người đến dự lễ mang về. Tùy theo kinh tế của gia đình mà đập heo, bò to hoặc nhỏ, riêng gà cúng thì phải là loại gà nhỏ. Khác với các lễ khác như bỏ mả, cầu mưa… cả làng cùng góp của để làm thì lễ tạ ơn chỉ làm theo từng hộ gia đình.

Khi hành lễ, thầy cúng tiến đến đứng cạnh hai con vật và nói bằng tiếng Gia Rai: “trước khi giết thịt con vật, thầy cúng nói cho con vật biết, hôm nay làm lễ tạ ơn nên phải giết thịt chúng để cúng Yang (trời) và sau khi chết, chúng đừng oán trách chủ nhà mà hãy đầu thai sang kiếp khác”. Thầy cúng “nói chuyện” xong với hai con vật. Một người thanh niên khỏe mạnh cầm một khúc gỗ to đập thẳng vào giữa đầu hai con vật, theo trình tự đập heo trước, đập bò sau, đập cho đến khi hai con vật chết mới thôi.

Tiếp đến, thầy cúng lấy một con dao có mũi nhọn đâm vào bên hông hai con vật, khi máu chảy ra lấy lá cây nhét vào lỗ đã đâm, mục đích không để máu chảy ra ngoài nhiều. Đám thợ nhanh chóng khiêng hai con vật lên bếp lửa để thui.

Thầy cúng bắt đầu cúng, đầu tiên là cúng cho Yang và Pơtao Apui. Thầy ngồi chậm rãi rót rượu ra cái chén rồi khấn. Khấn xong thầy cúng ngồi nói chuyện, ăn thịt gà và uống rượu với các thần. Tiếp theo là phần cúng chính của lễ tạ ơn, thầy cúng bê một chén heo gồm có phần thịt đầu thái nhỏ, gan, tim… đặt ở ghè bên cạnh, cho gọi chủ nhà đến ngồi bên cạnh chân đặt lên cái lưỡi rìu có một sợi bông gòn.

Theo quan niệm của người Gia Rai, cái rìu là biểu tượng cho sức mạnh của người đàn ông. Sợi bông làm cho tâm hồn con người được nhẹ nhàng, thanh thoát. Chủ nhà đến ngồi bên cạnh thầy cúng và người được cúng tạ ơn. Thầy cúng sẽ rót rượu cần từ chiếc ghè lớn nhất lên chân chủ nhà và khấn: “Hỡi Yang, hỡi Pơtao Apui hãy xua đuổi tà ma và ban sức khỏe, cho sống lâu, sống khỏe….”. Lời khấn đã xong, thầy cúng đeo một vòng bằng đồng vào tay chủ nhà… Nghi lễ kết thúc, mọi người cùng uống rượu, ăn thịt heo, bò và nói chuyện vui vẻ./.

Nguồn: cinet