Có thể nhận định, cạp váy là một bộ phận quan trọng, tạo nên cá tính và nét đặc sắc nhất trong trang phục người Mường, đồng thời phản ánh sự tài tình của những đôi bàn tay khéo léo, tỉ mỉ của các bà, các mẹ để tạo nên những hình hoa văn độc […]
Có thể nhận định, cạp váy là một bộ phận quan trọng, tạo nên cá tính và nét đặc sắc nhất trong trang phục người Mường, đồng thời phản ánh sự tài tình của những đôi bàn tay khéo léo, tỉ mỉ của các bà, các mẹ để tạo nên những hình hoa văn độc đáo.
Cạp váy người mường
Cạp váy do ba bộ phận dệt riêng rồi can lại với nhau. Điểm nổi bật nhất của cạp váy Mường là những họa tiết trang trí hoa văn trên bề mặt của nó. Với một diện tích không lớn, cạp váy chứa đựng một số lượng hoa văn khá phong phú về cả hình thức và kiểu loại. Đặc biệt, cạp váy có thể tách thành bộ phận riêng, nên những khi không cần thiết hoặc chưa dùng đến, nó có thể được cất riêng. Một cạp váy có thể sử dụng cho nhiều váy, thậm chí có nhiều người ở các thế hệ khác nhau.
Cạp váy được chia làm ba phần gọi là: rang trên, rang dưới và cao. Phần trên cùng gọi là rang trên, được trang trí hoa văn hình học (hình thoi, hình vuông hay hình tam giác…) và có chiều rộng gần 20 cm. Rang trên có màu sắc chủ yếu là màu đen và màu trắng.
Tiếp đến là phần rang dưới – là bộ phận quan trọng nhất của cạp váy, chủ yếu là hoa văn động vật với rất nhiều mô típ khác nhau. Hai màu sắc đỏ và vàng nổi bật với những hình rồng, hươu, nhện, bướm, ếch, rùa, công, phượng… đó là những con vật gắn bó, gần gũi với cuộc sống và các sự tích xưa của người Mường.
Phần cuối cùng của cạp nối với thân váy gọi là cao. Cao là một chuỗi những vệt màu đứng thẳng. Cao váy rộng từ 10-15 cm được dệt các sọc màu, mỗi sọc to nhỏ khác nhau. Có sọc mang hoa văn hình học, có sọc mang hoa văn hình cây, lá cách điệu.
Cạp váy người Mường – Độc đáo và mới lạ
Các nhà nghiên cứu đã thống kê có khoảng 37 mô típ hoa văn trên cạp váy. Kỹ thuật dệt cạp váy rất khó, bao gồm nhiều khâu, thao tác phức tạp hơn dệt vải thông thường, do vậy, đòi hỏi sự khéo léo cao. Phụ nữ Mường thường dồn hết tâm sức và tài năng để làm ra những chiếc váy độc đáo. Chàng trai Mường kén chọn vợ cũng dựa một phần vào các sản phẩm thêu dệt như cạp váy của các thiếu nữ làm ra để mà kén chọn. Nhìn vào cạp váy mà có thể đoán biết được sự khéo léo, tinh tế của người con gái.
Trước đây, đồng bào Mường nhuộm cạp váy từ các cây, quả và lá trên rừng. Người Mừng rất thích mùa đen. Quá trình tạo màu được làm hoàn toàn thủ công, từ đôi tay khéo léo, cần mẫn của các cô gái, của các mế,. Nhưng hiện nay, các sản phẩm màu tự nhiên đã được thay thế bằng các loại phẩm màu hoá học có sẵn ngoài chợ phong phú với nhiều màu sắc nhưng màu hoá học chóng phai hơn màu cổ truyền.
Có thể nói cạp váy Mường trong bộ trang phục của người phụ nữ Mường vừa giản dị, kín đáo, không phô trương mà lại nền nã, hấp dẫn và không kém phần đặc sắc. Cạp váy là trang phục gắn bó hàng ngày với người phụ nữ. Nó được thêu dệt tỉ mỉ và cẩn thận, là hiện thân của sự khéo léo con gái Mường. Một điều đặc biệt là rất nhiều hoa văn trên cạp váy Mường cũng là các mô típ hoa văn phổ biến trên trống đồng Đông Sơn. Điều này cho thấy các hoa văn cạp váy Mường có giá trị cả về mặt nghệ thuật lẫn lịch sử, liên quan đến một thời kỳ rực rỡ của văn minh Việt Nam.
Theo cinet
Bài viết cùng chuyên mục
