Vanhoadantoc mời các bạn cùng điểm danh những món ngon không thể bỏ qua khi đến xứ Thanh Nhắc đến ẩm thực Thanh Hóa có lẽ bạn sẽ nhớ ngay đến món ăn nổi tiếng là nem chua. Nhưng ở xứ này còn có nhiều món lạ rất ngon khác như nem nướng, canh đắng […]
Vanhoadantoc mời các bạn cùng điểm danh những món ngon không thể bỏ qua khi đến xứ Thanh
Nhắc đến ẩm thực Thanh Hóa có lẽ bạn sẽ nhớ ngay đến món ăn nổi tiếng là nem chua. Nhưng ở xứ này còn có nhiều món lạ rất ngon khác như nem nướng, canh đắng hay bánh răng bừa. Những món đặc sản nơi đây đã đại diện cho tình cảm gắn bó của người xứ Thanh lưu luyến tiễn chân du khách. Chỉ bằng những gia vị đơn giản, đời thường cùng một ít bí quyết gia truyền đã tạo nên món ăn làm say lòng người đến.Nhưng trên thực tế con người Xứ Thanh bằng sự sáng tạo, khéo léo của mình đã sử dụng các chất liệu quê hương để làm nên những món ngon mang đậm dấu ấn xứ Thanh. Xin mời các bạn thưởng thức.
1.Nem chua Thanh Hóa
Đây là đại diện tiêu biểu cho ẩm thực xứ Thanh. Có thể nói nem chua Thanh Hóa là một sự khác biệt hay nói đúng hơn là sự tổng hòa, đó là vị chua của nem Nha Trang, cay của nem Huế, sần sật của nem tai trộn thính… cùng với cái vị đậm đà rất vừa miệng.
Nem chua Thanh Hóa ăn có vị chua chua, mằn mặn lại giòn sần sật ngon miệng Điểm làm nên sự khác biệt của món ăn không đến từ thành phần với các nguyên liệu quen thuộc như: bì lợn thái sợi, thính, thịt nạc xay nhuyễn, tỏi thái lát, tiêu bắc, muối, men… mà đến từ chính nghệ thuật trong quá trình chế biến, từng nguyên liệu một được lựa chọn, sơ chế một cách cẩn thận và tuần tự để cho ra đời những chiếc nem nhỏ gọn nhưng khi đã ăn một lần thì không thể quên được.
Lá chuối dùng để gói nem, tuy nhiên, nem không được gói thành hình vuông hay hình chữ nhật như nem Bình Định, Nha Trang… nem của người xứ Thanh được gói thành những hình trụ dài bằng khoảng ngón tay người lớn. Nem sau khi gói để khoảng hơn nửa ngày là có thể ăn được. Trong những dịp lễ, tết hay đi đâu xa, nem là món quà không thể thiếu của người xứ Thanh.
2.Bánh răng bừa
Về Thanh Hóa thưởng bánh răng bừa mới thấy hết được sự quý giá của những hạt gạo và sự khéo léo của con người nơi đây. Những chiếc bánh dẻo thơm chấm vào bát mắm ngon thì không còn gì tuyệt bằng. Phải thưởng thức thì mới thấy hết vị ngon của quê hương đọng lại trong từng miếng bánh! Xem thêm các loại đặc sản mật ong hoa cà phê, phấn hoa và cà phê đen Tây Nguyên
Trong mỗi chúng ta ai cũng từng lớn lên bằng hạt gạo từ đồng đất quê hương, chắc không thể nào quên mùi cơm gạo mới thấm đẫm bao mồ hôi, công sức của những con người lam lũ. Những hạt ngọc ấy không chỉ “đồng hành” hàng ngày với ta bằng những bát cơm trắng thơm mà còn là chất liệu để làm nên những loại bánh đặc sản dân gian của mỗi miền quê Việt.
Bánh răng bừa (có nơi gọi là bánh tẻ hoặc bánh lá), riêng người Thanh Hóa gọi tên như thế vì hình dạng chiếc bánh trông giống cái răng bừa. Đây là loại bánh truyền thống thường được làm vào ngày rằm, ngày giỗ, ngày Tết Nguyên đán hay những khi nhà có công việc.
Bánh răng bừa (có nơi gọi là bánh tẻ hoặc bánh lá) Phải thưởng thức thì mới thấy hết vị ngon của hồn quê đọng lại trong từng miếng bánh. Xưa kia, chỉ những ngày giỗ tết, lễ tục thì trên mâm cỗ của người xứ Thanh mới xuất hiện đĩa bánh răng bừa như thể hiện lòng thành của con cháu đối với ông bà tổ tiên. Giờ đây ta có thể thưởng món bánh răng bừa ở bất kỳ những góc chợ quê, những quán ăn, nhà hàng hay trong các tiệc cưới hỏi trên mảnh đất xứ Thanh này.
3.Cơm Lam
Cơm Lam – món ẩm thực đặc trưng của miền núi xứ Thanh. Trong cái lạnh của vùng cao, ngồi quây quần bên bếp lửa hồng, thưởng thức ống cơm Lam đậm đà hương vị núi rừng thì quả là tuyệt!
Từ cách nấu đến hương vị của cơm Lam cũng đặc biệt, cơm không nấu bằng nồi hoặc đồ trong chõ mà nấu trong ống nứa tươi. Để có một ống cơm Lam ngon không phải dễ, người ta chọn những cây nứa vừa trải qua thời kỳ măng sắp xòe lá, bẹ còn ốp lấy thân cây, đường kính bằng cổ tay người là thích hợp nhất.
Gạo nấu cơm lam thường là gạo nếp mới, trước khi nấu được đãi sạch, cho muối vào trộn đều rồi đổ vào ống nứa. Khi nướng trên lửa, phải xoay đều ống nứa để các mặt ống được tiếp xúc với lửa, khi ống nứa ngả từ màu xanh sang vàng, cháy xén vỏ cật là cơm đã chín.
Cơm Lam – món ẩm thực đặc trưng của miền núi xứ Thanh Trong những dịp lễ hội hay khách đến chơi nhà bên cạnh hũ rượu cần, thịt nướng, muối ớt… là những ống cơm Lam trắng muốt, mùi nếp thơm lẫn hương rừng đã được bày sẵn. Mỗi người một ống, bốn ngón tay nhẹ tách cái ống lam thành tư hoặc sáu rồi chấm với muối vừng, sang hơn thì ăn kèm thịt gà đồi hay thịt lợn rừng mà vẫn thấy rõ cái vị đậm đà của nó. Cơm lam hẳn là quà tặng của núi rừng luôn hấp dẫn và khó quên trong lòng du khách.
4. Cá rô đầm sét
Nằm êm đềm bên hạ lưu sông Chu, vùng đất Thọ Xuân tự hào là vùng đất địa linh có nhiều sản vật tiến vua nổi tiếng khi xưa trong đó phải kể đến món Cá rô Đầm Sét (xã Xuân Thiên, Thọ Xuân, Thanh Hóa) – một sản vật dân dã, đã ăn rồi thì khó có thể quên.
Cá rô Đầm Sét sinh sống tự nhiên thường tập trung ở các con rạch, ruộng nước, ao hồ… Mùa hè là mùa cá rô ngọt và béo nhất, sang tháng 7 cá bắt đầu “ôm trứng”, bụng căng tròn hai bầu trứng vàng ươm. Cá rô nơi đây chỉ to cỡ hai đầu ngón tay khép khít, màu phớt vàng như màu nghệ, tròn trịa, vẩy xanh bóng nhẫy. Cá rô có tính bình, vị ngọt và không độc, có thể chữa được nhiều bệnh. Giản dị từ nguyên liệu đến cách chế biến và thưởng thức nên dù là món ăn dân dã nhưng lại được nhiều người ưa thích.
Cá rô rán hay nấu canh hương vị đều rất ngon, đặc biệt là cá rô rán vàng. Khi dầu rán đã đun sôi già, thả chìm từng con cá vào chảo dầu giúp cá chín đều và da không bị bong khỏi thịt cá. Ðể ngọn lửa cháy đều vừa phải cá sẽ chín từ từ. Khi nào cá rô chuyển màu vàng sẫm, thân hơi cong lên, mùi thơm phức là cá chín và có thể gắp ra đĩa. Khi thưởng thức, cá rô chấm với nước mắm ngon hay tương Bần thêm vài giọt chanh, ít gừng, vài lát ớt thái nhỏ thì mới cảm nhận được hết vị đậm, béo ngậy, giòn thơm và mới hiểu vì sao đây là một món ăn đặc sản xưa kia từng được đem tiến vua.
Vào mùa hè được thưởng thức món cá rô Đầm Sét nấu canh rau cải thì khó lòng có thể từ chối bởi sự kết hợp giữa vị thanh – mát, ngọt – ngon. Những con cá rô to được đem luộc sôi, vớt ra để nguội, gỡ thịt, nước luộc cá được giữ lại. Phần đầu và xương cá giã nhỏ rồi lọc lấy nước. Ðun nước luộc cá cho sôi lại rồi thả rau cải, cải chín cho phần thịt cá đã ướp với gia vị vào. Cuối cùng thả thìa là, vài lát gừng rồi khuấy đều là xong. Thưởng thức món canh rau cải nấu với Cá rô Đầm Sét người ăn cảm giác khỏe khoắn bởi đây là món ăn bổ dưỡng, một món ăn dân dã mà thấm đượm nghĩa tình của người dân quê.
5. Mắm cáy
Bên cạnh những món ẩm thực nổi tiếng sang trọng của một vùng đất “tam vương, nhị chúa”, xứ Thanh còn có những món ăn thôn giã, đời thường nhưng đủ sức làm khoái khẩu và để nhớ cho du khách. Là chiếc nem chua bọc lá chuối vườn mộc mạc, là chiếc bánh đa vừng thơm choang hình cánh diều và đó còn là bát mắm Cáy đậm đà sắc màu tháng năm…
Mắm Cáy được xếp vào hàng ẩm thực cá tính của người Thanh, nếu bạn từng được thưởng thức và thấy hợp khẩu vị thì khó mà quên cho được. Mắm Cáy được làm từ con Cáy, một loài giáp xác có hình thù giống con cua đồng hay con dạm nhưng nhỏ và nhanh hơn. Cáy có nhiều loại (đỏ, nâu, đen, lông, gió…) Cáy đỏ làm mắm ngon nhất, kị nhất là Cáy lông vì theo dân gian nó rất độc, ăn vào không có lợi cho sức khỏe.
Mắm Cáy chín có màu đỏ au, mới ngửi có mùi nồng nồng, ngai ngái, ăn vào lại có vị thơm thơm, ngọt lừ và giàu đạm, ưa nhất là được chấm với thịt ba chỉ luộc, cà muối xổi, hay các loại rau luộc…những buổi lâm thâm mưa phùn gió bấc, cho vài lát ớt chỉ thiên vào đĩa mắm Cáy chưng hành thơm phức, chan ăn với cơm vừa chín tới bỗng thấy người khỏe và ấm lên lạ kỳ. Lúc ấy bạn mới cảm nhận hết cái thú ăn mắm và nghe chừng, món ẩm thực hàng bình dân này cũng không thua kém các món sơn hào hải vị.
Mắm Cáy được xếp vào hàng ẩm thực cá tính của người Thanh Chỉ là loài sinh vật bình dị vậy mà con Cáy cũng làm cho đời sống người quê Thanh thêm phần thi vị. Vừa làm giàu bản sắc ẩm thực, Cáy còn theo chân các cậu nho sinh làm nên ông Nghè, ông Cống, Cáy kết duyên đôi lứa, và hơn cả Cáy cho ta cảm nhận lối sống giản dị, yên vui “ăn thịt bò lo ngay ngáy/ ăn mắm Cáy ngáy pho pho…”
